De zonsondergang fotograferen kan best een uitdaging zijn. Maar in dit uitgebreide artikel help ik je daar graag bij! Het ondergaan van de zon is een van de meest magische momenten van de dag. Ik vind het heerlijk om na een zwoele zomerdag, die ik doorgaans binnen op kantoor doorbreng, mijn camera te pakken en eropuit te gaan tijdens de gloed van de ondergaande zon. De schaduwen worden langer, de lucht kleurt goud en de wind gaat liggen. Deze prachtige taferelen van moeder natuur vormen natuurlijk een geweldig onderwerp om vast te leggen op de gevoelige plaat. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Tips voor het fotograferen van de zonsondergang
Heb je wel eens geprobeerd een zonsondergang te fotograferen en vielen de resultaten tegen? In dit artikel help ik je om het de volgende keer een stuk beter te doen. Ik deel 19 tips met uitgebreide toelichting om de mooiste zonsondergang vast te leggen. Daarnaast vertel ik welke camerainstellingen je het beste kunt gebruiken bij het fotograferen van een zonsondergang. En dat alles natuurlijk met veel inspirerende voorbeelden!
1. Kies je locatie zorgvuldig
Een goede voorbereiding is het halve werk. Het klinkt misschien als een afgezaagd cliché, maar bij het fotograferen van de zonsondergang is het absoluut van toepassing. Wat zijn geschikte locaties? Denk bijvoorbeeld aan een uitkijktoren of een andere plek met vrij zicht op de horizon. Dit is vooral belangrijk als je de lucht en de zonsondergang zelf als hoofdelement wilt vastleggen. De lucht bevat vaak prachtige wolkenformaties die het beeld extra diepte geven.
Maar er zijn meer mogelijkheden dan alleen een uitkijkpunt of een weids landschap. De onderstaande foto maakte ik bijvoorbeeld in Tirol, Oostenrijk. Hier heb ik de ondergaande zon als tegenlicht gebruikt, waardoor de afbeelding subtieler en sfeervoller is dan wanneer deze op een bewolkte dag was gemaakt. Door het tegenlicht ontstaan bovendien schitterende glinsteringen in het water die overdag niet zichtbaar zijn.
Bij het plannen van je locatie is het slim om vooraf online te kijken naar mogelijkheden. Vaak ontdek je meer interessante plekken dan je in eerste instantie zou denken!
2. Gebruik deze apps voor het fotograferen van de perfecte zonsondergang
Timing is cruciaal bij het fotograferen van de zonsondergang. Een foto valt of staat met het juiste moment. Als je de zonsondergang wilt vastleggen, raad ik aan om een dag te kiezen met halfbewolkt tot lichtbewolkt weer. Een volledig bewolkte avond is meestal niet de moeite waard, omdat de zonsondergang dan niet zichtbaar is. Een onbewolkte dag kan geschikt zijn, maar levert vaak een wat saaie, lege lucht op. Een lichtbewolkte dag biedt de beste balans, omdat de wolken vaak zorgen voor prachtige kleuren en patronen in de lucht.
Hoe weet je wanneer het weer gunstig is voor een zonsondergang? Natuurlijk kun je het weerbericht in de gaten houden, maar er is een handigere tool die fotografen veel meer inzicht geeft: de app Clear Outside. Deze app biedt gedetailleerde informatie over de bewolking, zoals de hoeveelheid, de hoogte en of het om hoge of lage bewolking gaat. Vooral laaghangende en middelhoge wolken zijn interessant, omdat die vaak de meest spectaculaire kleuren tonen tijdens de zonsondergang.
Voor ons Fotocafé-ledenwebinar heb ik een videoportret gemaakt van Arnoud van de Weert. In de video demonstreert Arnoud hoe je de app gebruikt en welke voordelen deze biedt.
Het belangrijkste bij het fotograferen van een zonsondergang is natuurlijk de locatie waar de zon onder gaat. Gelukkig zijn daar handige apps voor. Met de app Sun Surveyor kun je met de camera van je telefoon zien waar de zon op komt. Super handig! In deze video van fotograaf Arnoud van der Weerd zie je hoe je deze app kunt inzetten tijdens het fotograferen van de zonsopkomst.
3. Wees op tijd het fotograferen van de zonsondergang
Het lijkt misschien een open deur, maar het is belangrijk om op tijd te zijn. Toen ik het videoportret van Arnoud maakte, arriveerden we pas in het donker op de locatie. In dit geval ging het niet om een zonsondergang, maar om een zonsopkomst. Wat me opviel, was dat je zelfs al drie kwartier vóór de zonsopkomst een prachtige blauwe gloed aan de horizon kon zien, met silhouetten van wolken.
Bij een zonsondergang werkt dit precies andersom. De mooiste momenten beginnen al ruim van tevoren, tijdens het gouden uur. Zorg er daarom voor dat je op tijd bent, zodat je niets mist van de betoverende overgang van licht naar donker!
4. Maak je lens schoon
Wanneer je de zonsopkomst fotografeert, is de kans groot dat de zon zelf ook op de foto staat. Door het felle zonlicht dat rechtstreeks in je lens schijnt, valt het meteen op als je lens niet helemaal schoon is. Vuiltjes of vetvlekken worden zichtbaar in je foto, en dat is natuurlijk zonde. Zeker omdat het maar een kleine moeite is om je lens even schoon te maken. Het is zo gedaan en bespaart je bovendien extra werk tijdens de nabewerking.
5. Zorg voor een schone beeldsensor
Deze tip is vooral bedoeld voor mensen met een systeem- of spiegelreflexcamera. Deze camera’s hebben een verwisselbare lens, waardoor er tijdens het wisselen van objectieven vuil op de beeldsensor kan komen. Dit vuil herken je aan donkere stofjes, die vooral opvallen op egale delen van een foto, met name bij kleinere diafragma’s.
Wil je de vlekjes zichtbaar maken om te kijken of je sensor vuil of schoon is? Dan kun je een stofreferentiefoto maken. In de onderstaande video leg ik uit hoe je dit doet en hoe je vervolgens je beeldsensor kunt schoonmaken.
Wil je weten hoe je het beste je objectief en beeldsensor schoon kunt maken zonder dat je apparatuur beschadigd raakt? Ik heb een uitgebreid artikel geschreven over het schoonmaken van je camera.
6. Maak gebruik van je zonnekap
Bij het fotograferen van de zonsondergang is het handig om je zonnekap te gebruiken, als je er een hebt. Bij een tegenlichtfoto waarbij de zon direct in beeld is, maakt het meestal niet veel uit of je een zonnekap gebruikt. Maar als de zon buiten het kader blijft en vanuit een schuine hoek in je lens schijnt, kan een zonnekap een groot verschil maken.
Zonder zonnekap heb je meer kans op lensflares, oftewel reflecties van de verschillende lenselementen in je objectief. Hoewel een zonnekap niet altijd een garantie biedt om lensflares volledig te voorkomen, kan deze in veel situaties helpen om ze aanzienlijk te verminderen.
7. Gebruik wel of juist geen lens flare
Soms kan een lens flare juist iets moois toevoegen aan een foto. Neem bijvoorbeeld de foto van het beekje in Oostenrijk die eerder in dit artikel voorbij kwam. Hoewel een lens flare technisch gezien een beeldfout is, kan het in bepaalde situaties een bijzondere sfeer en uitstraling geven.
Tijdens het fotograferen van de zonsondergang is het daarom goed om te letten op eventuele lens flares. Beslis of je ze mooi vindt en wilt behouden, of dat je ze storend vindt en wilt vermijden. Je kunt lens flares ook toevoegen of verwijderen tijdens de nabewerking. Houd er echter rekening mee dat het verwijderen van een lens flare soms een uitdaging kan zijn, hoewel tools met kunstmatige intelligentie dit steeds beter kunnen.
Wil je meer leren over het toevoegen of verwijderen van een lens flare in je foto’s? Lees dan mijn artikel over lens flares.
8. Fotografeer de zonsondergang tijdens het gouden uur
Je hebt vast wel eens gehoord van het gouden en blauwe uur. Bij een zonsondergang is het gouden uur het uur vóórdat de zon ondergaat. Het uur ná de zonsondergang wordt het blauwe uur genoemd. Zoals de naam al doet vermoeden, zijn tijdens het gouden uur vooral de warme tinten zoals geel, oranje en rood dominant in de lucht.
Na de zonsondergang, tijdens het blauwe uur, veranderen deze kleuren en komen vooral blauwe en soms zelfs paarse tinten naar voren. Binnen een tijdsbestek van een uur kun je daardoor compleet verschillende foto’s maken, zelfs als je op exact dezelfde plek blijft staan.
In de video hieronder leg ik het blauwe en gouden uur uit en laat ik enkele voorbeeldfoto’s zien.
9. Zonsondergang fotograferen in zomer of winter
Natuurlijk kun je een zonsondergang fotograferen in zowel de zomer als de winter. Maar wist je dat het gouden en blauwe uur in de zomer aanzienlijk langer duren dan in de winter? Op de langste dag van het jaar is er zelfs tot rond 23:30 uur nog licht van de ondergaande zon. De warme tinten van het gouden uur beginnen dan al kort na het avondeten. In de winter zijn deze periodes veel korter, wat betekent dat je minder tijd hebt om deze magische momenten vast te leggen.
De zomer biedt nog een ander voordeel voor het fotograferen van zonsondergangen: grondmist. Aan het einde van een warme zomerdag koelt de lucht vaak snel af, waardoor er nevel of mist dicht bij de grond ontstaat. Dit kan een prachtig extra element toevoegen aan je foto’s. Hier kom ik later nog op terug!
10. Maak gebruik van een statief bij zonsondergang fotografie
Ik werk zelf graag met een statief wanneer ik zonsondergangen fotografeer. Het biedt op technisch vlak verschillende voordelen. Zo kun je langere sluitertijden gebruiken, wat vooral handig is in het laatste deel van de zonsondergang. Hierdoor krijg je scherpere foto’s zonder bewegingsonscherpte.
Daarnaast helpt een statief je om meer tijd te nemen voor het bepalen van de compositie. Je kunt de camera rustig loslaten en nauwkeurig instellen zonder haast. Als je echt de tijd neemt, kun je gemakkelijk een paar uur bezig zijn met het vastleggen van de ondergaande zon. Dan is het wel zo prettig dat je de camera niet continu hoeft vast te houden.
Heb je nog geen statief en ben je op zoek naar een nieuw exemplaar? Bekijk dan zeker mijn artikel over alles wat je moet weten over statieven!
11. Zorg ervoor dat de horizon recht staat
Een ander voordeel van het gebruik van een statief is dat het helpt om de horizon recht te zetten. Een rechte horizon is belangrijk, hoewel je deze in de nabewerking nog kunt corrigeren. Het is echter beter om de horizon meteen goed te krijgen, zodat je niet hoeft bij te snijden in de nabewerking.
In het Nederlandse landschap, dat zo vlak is als een dubbeltje, valt een scheve horizon direct op. Gelukkig zijn er handige tools om dit te voorkomen, waarvan je er mogelijk al een hebt. Veel camera’s zijn namelijk uitgerust met een gyroscoop. Deze meet de positie van je camera via de zwaartekracht en geeft aan of je camera recht staat. Op het display of in de zoeker van je camera zie je hulplijnen die helpen om je camera precies horizontaal te houden.
Heeft je camera geen dergelijke functie? Dan is er een andere oplossing. Bij camerawinkels kun je speciale waterpassen kopen die je op de hotshoe van je camera bevestigt. Wanneer het belletje precies tussen de streepjes staat, weet je dat je camera perfect horizontaal staat.
12. Maak een HDR-foto
Bij een zonsondergang heb je te maken met tegenlicht, wat zorgt voor een groot contrast, oftewel een aanzienlijk verschil tussen licht en donker. Het lichte deel van de foto is vaak de zon zelf, maar ook de omgeving rondom de zon is doorgaans helder. Ondertussen vallen andere elementen, zoals bomen of gebouwen, vaak in de schaduw. Dit grote contrast vormt een uitdaging: hoe voorkom je dat details in de lichte of donkere delen van je foto verloren gaan?
Het gevaar van over- of onderbelichting is dat details, zoals de structuren in wolken, verdwijnen. Gelukkig hebben moderne camera’s een veel groter dynamisch bereik dan vroeger, waardoor je minder snel last hebt van detailverlies.
Wil je er zeker van zijn dat je alle details behoudt, zowel in de lichte als donkere gebieden? Dan is het maken van een HDR-foto een goede oplossing. Bij HDR-fotografie (High Dynamic Range) combineer je meerdere foto’s met verschillende belichtingen tot één beeld. De lichte delen komen uit de donkerdere foto, terwijl de donkere delen uit de lichtere foto worden gehaald. Zo behoud je details in alle delen van je foto.
Wil je meer leren over de HDR-techniek? Bekijk dan zeker mijn uitgebreide artikel over HDR-fotografie.
13. Fotografeer in RAW
Zoals gezegd heb je te maken met een grote contrastomvang wanneer je een zonsondergang fotografeert. Wist je dat het dynamisch bereik, oftewel de contrastomvang van je camera, het grootst is wanneer je in het RAW-bestandsformaat fotografeert? Standaard zijn de meeste camera’s ingesteld op het JPG-bestandsformaat, maar in RAW haal je altijd het maximale dynamisch bereik uit je camera, ongeacht de contrastinstellingen of het kleurprofiel.
Wanneer je een foto in RAW bewerkt, zul je merken dat je veel meer details terug kunt halen. Door in de nabewerking de lichte partijen donkerder te maken en de schaduwen wat op te lichten, krijg je een foto waarin alle details mooi naar voren komen. Daarnaast biedt RAW nog andere voordelen die de beeldkwaliteit verbeteren. Wil je weten welke voordelen dat precies zijn? Lees dan mijn artikel over fotograferen in RAW.
Voor ons Fotocafé heb ik ook een uitlegvideo gemaakt waarin ik het verschil tussen RAW en JPG laat zien. Deze video kun je hieronder bekijken.
Iedereen zou eigenlijk in RAW moeten fotograferen, want zo haal je het maximale uit je foto’s. Het biedt zoveel meer details en mogelijkheden, en het hoeft helemaal niet ingewikkeld of tijdrovend te zijn. Dit voorbeeld laat dat goed zien: deze foto maakte ik in Zwitserland van een bergmeer. De originele foto oogde wat koel, dus paste ik de witbalans aan om een warmere sfeer te creëren. Een bewerking van slechts een paar seconden met een groots resultaat!
14. Maak gebruik van filters
Bij het fotograferen van een landschap, en zeker bij zonsondergangfotografie, kunnen filters bijzonder nuttig zijn. Filters zijn glazen elementen die je op de voorkant van je objectief schroeft en die een specifiek effect aan je foto geven. Een goed voorbeeld is het polarisatiefilter, dat ook bij een zonsondergang uitstekend van pas kan komen, vooral in de fase waarin de lucht een prominente rol speelt, zoals net na de zonsondergang.
Met een polarisatiefilter kun je de blauwe lucht donkerder maken zonder dat de wolken donkerder worden. Dit komt doordat het filter horizontaal licht blokkeert en ander licht doorlaat. In de praktijk betekent dit dat je reflecties, zoals op water, of delen van de lucht kunt verzachten, waardoor ze minder opvallen. Tegelijkertijd krijgen wolken juist meer nadruk, wat de compositie vaak interessanter maakt.
Een ander filter dat bij zonsondergangen bijzonder geschikt is, is het ND-filter (Natural Density) of grijsfilter. Dit filter werkt als een zonnebril voor je camera: het vermindert de hoeveelheid licht die de sensor bereikt, zonder de kleuren te veranderen. Het grote voordeel hiervan is dat je langere sluitertijden kunt gebruiken. Hierdoor kun je bijvoorbeeld de beweging van wolken vastleggen, die indrukwekkende sporen in de lucht achterlaten. Het contrast tussen de dynamische beweging van de wolken en het statische landschap zorgt voor een prachtig effect.
Ook over dit onderwerp heb ik een video gemaakt voor ons Fotocafé-ledenwebinar. Deze kun je hieronder bekijken.
15. Experimenteer met silhouetten
Bij een zonsondergang, en eigenlijk bij alle vormen van tegenlicht, kun je uitstekend gebruik maken van silhouetten. Bij een silhouet fotografeer je een onderwerp tegen het licht in, waardoor alleen de contouren zichtbaar zijn. Dit biedt een mooie mogelijkheid om te spelen met vormen. Silhouetten kun je maken van mensen, dieren of andere herkenbare onderwerpen, zoals bomen of gebouwen. Met een telelens is dit vaak goed te doen, omdat je hiermee kunt inzoomen en het onderwerp kunt isoleren.
De onderstaande foto maakte ik tijdens een mountainbike-evenement. Het was min of meer een toevalstreffer. Ik was niet specifiek op pad gegaan om een zonsondergang te fotograferen, maar tijdens het evenement zag ik ineens een prachtig tafereel. Twee mountainbikers stonden op een heuvel, terwijl de lucht op de achtergrond werd verlicht door de net ondergegane zon. Dit zorgde voor een grafisch en minimalistisch effect in de foto, wat het beeld extra krachtig maakt.
16. Fotografeer de opkomende dauw
Een bijzonder fenomeen dat je soms kunt zien bij een zonsondergang, is optrekkende dauw of grondmist. Deze mist ontstaat meestal op warme zomerdagen met een hoge luchtvochtigheid. Wanneer de lucht snel afkoelt na zonsondergang en de warme lucht veel vocht bevat, vormt zich mist bij de afkoeling. Deze mist blijft vaak laag bij de grond, waar de meeste afkoeling plaatsvindt.
Grondmist is prachtig om te fotograferen, vooral als je zelf iets hoger staat, zodat je kunt zien hoe een deken van mist het landschap bedekt. Dit kan een bijna magisch effect geven aan je foto’s.
Het is lastig precies te voorspellen wanneer grondmist zal ontstaan, maar je hebt de meeste kans op warme zomerdagen vlak na zonsondergang. Landelijke gebieden, zoals weilanden en landweggetjes, bieden doorgaans de beste omstandigheden voor het ontstaan van grondmist.
17. Maak een panoramafoto van de zonsondergang
Wil je een stapje verder gaan dan de ‘standaard’ zonsondergangfoto? Probeer dan eens een panoramafoto te maken. Met een panoramafoto creëer je een veel bredere beeldhoek dan je met een gewone lens kunt bereiken, zelfs breder dan met een groothoeklens.
Een panoramafoto biedt nog een extra voordeel: doordat deze wordt samengesteld uit meerdere foto’s, is het eindresultaat scherper en rijker in details. De pixels van de afzonderlijke foto’s worden samengevoegd (met uitzondering van de overlappende delen), wat zorgt voor een hogere resolutie. Zo kun je met een camera van bijvoorbeeld 24 megapixels een panoramafoto maken die mogelijk 200 of zelfs 300 megapixels groot is!
Dit maakt een panoramafoto bij uitstek geschikt voor grotere afdrukken, bijvoorbeeld als indrukwekkend kunstwerk aan de muur. Zeker bij een zonsondergang met een weids landschap kan dit een adembenemend resultaat opleveren!
De onderstaande panoramafoto maakte ik vanaf de Euromast in Rotterdam. De foto is in totaal 50,1 megapixel groot waardoor deze geschikt is voor flinke vergrotingen.
18. Maak gebruik van nabewerking
Bij een zonsondergang zit, zoals je wellicht hebt gemerkt, de grootste uitdaging in het tegenlicht en de grote contrastomvang. Daarom is nabewerking essentieel. Zonder beeldbewerking haal je simpelweg niet het beste uit je foto’s. Lichte delen kunnen te fel zijn, terwijl schaduwen zo donker zijn dat er geen details meer zichtbaar zijn. Dat is zonde!
Om dit te verbeteren, zorg je ervoor dat zowel de lichte als de donkere delen in je foto voldoende doortekening hebben. Dit kun je doen door de lichte delen iets donkerder te maken en de schaduwen wat op te lichten. Daarnaast kun je ook lokale aanpassingen doen. Bijvoorbeeld door het licht in bepaalde delen van de foto te dimmen, zodat je de aandacht beter kunt sturen in je compositie.
Een veelvoorkomend probleem bij zonsondergangfoto’s is dat het landschap wat donkerder lijkt doordat de lucht veel licht afgeeft en het landschap niet. Als je het landschap meer nadruk wilt geven, kun je de lucht wat donkerder maken met behulp van een gegradueerd filter. Dit kan zowel met een fysiek filter, zoals eerder in dit artikel besproken, als met een digitaal gegradueerd filter in de nabewerking. Hiermee kun je de lucht subtiel temperen en het landschap wat helderder maken, zodat de balans in je foto beter wordt.
19. Blijf experimenteren bij het fotograferen van de zonsondergang
Tot slot wil ik benadrukken dat de bovenstaande tips slechts hulpmiddelen zijn om inspiratie uit te halen of je te helpen wanneer je even vastloopt. Maar ze zijn niet heilig. Het belangrijkste is dat je blijft experimenteren en nieuwe technieken uitprobeert. Probeer ook eens out of the box te denken!
In deze tijd van digitale fotografie kun je altijd foto’s verwijderen die niet gelukt zijn, dus wees niet bang om te experimenteren. Juist met die ontspannen instelling maak je vaak de mooiste foto’s. Neem deze tips mee, maar blijf ook vooral eigenwijs en volg je eigen creatieve pad!
Zonsondergang fotograferen instellingen
Hoe stel je jouw camera in bij het fotograferen van een zonsondergang, zodat je een professionele foto maakt? Eentje waar iedereen jaloers op is en die een prominente plek boven de bank verdient? Het is niet ingewikkeld, maar er zijn een paar belangrijke aspecten waar je rekening mee moet houden om technisch perfecte resultaten te krijgen.
Wanneer ik een zonsondergang fotografeer, werk ik het volgende stappenplan in mijn hoofd af. Met deze 5 stappen zorg ik ervoor dat mijn foto’s technisch in orde zijn. Hierbij ga ik ervan uit dat je je camera al hebt ingesteld op het RAW-bestandsformaat en dat deze stevig op een statief staat, zoals in de bovenstaande tips beschreven.
Stap 1: Gebruik de M-stand van je camera
Je camera heeft verschillende (half)automatische standen die in veel situaties een prima resultaat opleveren. Het nadeel van deze standen is echter dat je niet altijd volledige controle hebt over de instellingen. Zeker bij moeilijke lichtomstandigheden, zoals bij een zonsondergang, kan dit problemen geven. Daarom fotografeer ik in de M-stand, zodat ik zelf de sluitertijd en het diafragma kan instellen. Zeggen deze termen je niets? Lees dan dit artikel waarin ik je alles uitleg over de belichtingsinstellingen van je camera.
Stap 2: Zet de ISO-instelling laag
Zet de ISO-waarde op de laagste instelling. Dit zorgt ervoor dat je minder ruis in je foto hebt en dat de beeldkwaliteit beter is. Dit wist je misschien al. Maar wat je wellicht nog niet wist, is dat een lagere ISO-instelling ook zorgt voor een groter dynamisch bereik. Met een lage ISO heb je minder kans op over- of onderbelichting en voorkom je dat details verloren gaan.
Stap 3: Kies een gemiddeld diafragma
Stel je camera in op een gemiddeld diafragma, tussen f/8 en f/11. Dit heeft twee belangrijke voordelen. Ten eerste zorgt dit diafragmabereik voor meer scherptediepte, waardoor zowel de voorgrond als de achtergrond scherp zijn.
Daarnaast presteren de meeste objectieven het best bij een gemiddeld diafragma. Dit betekent dat je minder kans hebt op lensfouten, zoals chromatische aberraties. Dit zijn paarse randjes die je soms ziet bij grote contrasten, bijvoorbeeld rond boomtakken. Een andere veelvoorkomende fout bij grote diafragma’s is vignettering, oftewel lichtafval in de hoeken. Bij zonsondergang, waarbij je vaak een groot deel van de lucht in beeld hebt, valt donkere hoeken extra op. Door je diafragma in het middenbereik te houden, vermijd je deze problemen en krijg je een technisch betere foto.
Op de foto hiernaast zie je een voorbeeld van vignettering. Dit is een overdreven weergave, want omdat ik mijn camera goed instel en een gemiddeld diafragma gebruik, had ik geen voorbeelden van foto’s met sterke vignettering in mijn archief. Voor deze foto heb ik het effect digitaal toegevoegd. Bij grote diafragma’s kan dit effect in mindere mate ook zichtbaar zijn in een onbewerkte foto. Kies daarom bij voorkeur voor een gemiddeld diafragma.
Stap 4: Stel als laatste de sluitertijd in
Na het instellen van de ISO en het diafragma blijft er nog één instelling over in de belichtingsdriehoek: de sluitertijd. Deze stel je als laatste in om de foto goed te belichten. Omdat je vanaf een statief werkt, hoef je geen rekening te houden met een minimum of maximum sluitertijd.
Je stelt de camera in totdat de lichtmeter op 0 staat. Bij tegenlicht kan het soms echter mooier zijn om de lichtmeter op +1 te zetten, zodat je meer details in de schaduwen behoudt. Het histogram is misschien nog wel een betere indicator om te controleren of je belichting goed is. Hiermee kun je nauwkeurig zien of de lichte en donkere delen in balans zijn en of je geen details verliest.
Stap 5: Kijk goed naar je histogram
Bij het fotograferen van de ondergaande zon kijk ik altijd goed naar het histogram. Als ik zie dat het histogram in balans is, weet ik zeker dat de belichting klopt. Eventuele lichte of donkere delen die naar mijn idee te fel of te donker zijn, kan ik later aanpassen in de beeldbewerking. In het veld zijn deze delen vaak niet meer te corrigeren.
Werking van het histogram
Wat is een histogram? Een histogram is een hulpmiddel dat helpt bij het bepalen van de belichting van een foto. Hoewel je ook de lichtmeter kunt gebruiken, biedt het histogram meer gedetailleerde informatie over de verdeling van licht en donker in specifieke delen van een foto. Hiermee kun je de belichting van je camera nauwkeuriger instellen, zodat je voorkomt dat delen van de foto over- of onderbelicht raken.
Het histogram geeft weer hoe vaak bepaalde tinten in je foto voorkomen. Links zie je zwart, rechts wit, en daartussen talloze grijze of gekleurde tinten. Meestal toont het histogram alleen de helderheid, zonder invloed van kleur. Het histogram kun je tevoorschijn halen op de display van je camera zodat je het tijdens het fotograferen als hulpmiddel kunt gebruiken.
Bij het controleren van het histogram is het belangrijk dat de ‘berg’ niet tegen de zijkanten van de grafiek aan zit, dus dat zwart en wit niet worden aangeraakt. Om dit te verduidelijken, heb ik hieronder twee foto’s geplaatst: één onderbelichte en één goed belichte. Onder beide foto’s staat het bijbehorende histogram.
Bij de eerste foto, die onderbelicht is, zit de piek tegen het zwart aan. Hierdoor gaan veel details verloren in de donkere delen van de foto. Dit zie je ook terug: de gebouwen langs de Maas zijn niet zichtbaar door de onderbelichting.
Bij de foto van de jongen zie je dat het histogram niet tegen de zijkanten aan zit. Dit vertaalt zich in de foto: er zijn geen onder- of overbelichte delen, waardoor alle details behouden blijven.
Wil je meer weten over hoe het histogram precies werkt? Bekijk dan mijn artikel over tegenlicht, waarin ik uitgebreider in ga op het gebruik van het histogram.
Geniet van de zonsondergang
Misschien wel het belangrijkste: geniet van het moment. Het fotograferen van de zonsondergang is niet alleen een kans om prachtige beelden vast te leggen, maar ook om te genieten van het spektakel van de natuur. Neem af en toe een moment om gewoon te genieten van de rust en schoonheid om je heen, zonder altijd door de zoeker van je camera te kijken. Deze momenten van rust en bezinning kunnen je helpen om een diepere verbinding met de zonsondergang te voelen en dat gevoel over te brengen in je foto’s.
Wil je meer leren over de instellingen van je camera? Regelmatig organiseer ik een uitgebreide vierdaagse cursus over camerabediening, die je helemaal gratis kunt volgen. Klik hier voor meer informatie over deze cursus!
