De zonsondergang fotograferen is populair. Logisch, want het is een van de mooiste momenten van de dag. De zon krijgt een roodachtige gloed en de hemel wordt vaak een stuk spectaculairder dan midden op de dag. Mits het niet te bewolkt is natuurlijk. Anders is er weinig van de ondergaande zon te zien.
Dat is misschien wel het leukste aan een zonsondergang, wanneer alle elementen samenkomen. Een mooi landschap, de ondergaande zon die de wolken prachtig doet oplichten in rode, oranje en gele tinten.
Timing is alles! Zorg ervoor dat je ruim van tevoren op de locatie bent, zodat je rustig je camera kunt opstellen en de perfecte compositie kunt vinden. Hieronder een overzicht met tips, handige apps om de mooiste zonsondergangen te fotograferen en tips van landschapsfotograaf Arnoud van de Weerd.
Zonsondergang fotograferen: De camera instellingen
Bij het fotograferen van de zonsondergang zijn de juiste camera-instellingen van groot belang. Speel met je camera-instellingen om het beste uit deze magische momenten te halen en de mooiste zonsondergangen te fotograferen.
Gebruik een statief bij bij het fotograferen van een zonsondergang
Zorg ervoor dat je een stevig statief gebruikt om ongewenste trillingen te voorkomen, vooral bij het gebruik van langere sluitertijden. Vergeet dus ook niet dat de juiste camera-instellingen een wereld van verschil kunnen maken bij het vastleggen van de zonsondergang. Durf te experimenteren en wees niet bang om je creativiteit de vrije loop te laten.
Stel de juiste belichting in
Kies voor de juiste belichting, want het fotograferen van de zonsondergang kan een uitdaging zijn met het felle licht van de zon en de donkere schaduwen van de omgeving. Het beste kun je daarom op de M-stand fotograferen, zodat je meer controle hebt over de instellingen van je camera. Ben je nog niet helemaal thuis in het instellen van je camera? Schrijf je dan zeker in voor deze gratis workshop zodat je beter leert omgaan met je camera.
Verder komt de HDR-techniek goed van pas bij het fotograferen van de zonsondergang. Vooral vanwege het grote contrast tussen licht en donker waar je mee te maken hebt.
Kies een klein diafragma
Meestal gebruik je bij landschapsfotografie, en dus ook bij een zonsondergang waarbij je een landschap fotografeert, een kleiner diafragma. De meeste objectieven presteren het beste bij een diafragma tussen de f/8 en f/11. Bij een groter diafragma heb je kans dat niet alles op de foto scherp is doordat je minder scherptediepte hebt. Bij een kleiner diafragma zijn de meeste lenzen minder scherp over de gehele foto. Maar een klein diafragma kan ook een leuk effect geven. Felle lichtbronnen krijgen dan een stervorming. Dus ook de zon. In de onderstaande video laat fotograaf Rik van den Hurk zien hoe deze techniek kunt toepassen bij een zonsondergang.
Overweeg een lange sluitertijd
Heb je de wolken of water op de foto staan? Overweeg dan om te fotograferen met een langere sluitertijd. Een langere sluitertijd kan de beweging van wolken of golven zichtbaar maken in de foto, wat zorgt voor een dynamisch beeld.
Maak eventueel gebruik van filters
Filters zijn een handig hulpmiddel voor het fotograferen tijdens de zonsondergang. Een veel gebruikt filter is het ND-filter dat als een soort zonnebril werkt voor je camera. Zo kun je beter met lange sluitertijden fotograferen. Ook het gegradueerde filter kan handig zijn. Met een gegradueerd filter kun je de lucht donkerder maken zodat je het contrast tussen de lichte hemel en het donkere landschap beter kan overbruggen. In onderstaande video laat fotograf Arnoud van de Weerd zien hoe hij filters gebruikt tijdens het fotograferen. Deze video is opgenomen tijdens de zonsopkomst, maar deze filters kun je ook prima gebruiken bij een zonsondergang.
Zonsopkomst fotograferen
Naast de zonsondergang kun je er ook voor kiezen om juist de zonsopkomst te fotograferen. De tips die in dit blog genoemd worden, zijn ook prima toe te passen bij de zonsopkomst. De zonsopkomst is wel wat uitdagender om te fotograferen. Het vraagt wat meer discipline, want je zult de wekker vroeg moeten zetten. Vaak kom je er pas op de locatie achter of het de moeite waard was om de wekker vroeg te zetten. Bij een zonsondergang is het makkelijk. Je hoeft niet vroeg op te staan en je ziet vaak al op tijd of het de moeite waard is om op pad te gaan voor het fotograferen van de zonsondergang, wat betreft het weer.
Tips voor het fotograferen van de mooiste zonsondergang
Voor het vastleggen van de zonsondergang is niet alleen de techniek belangrijk. Het draait vooral om de timing. Alles moet samenkomen in dat ene half uurtje. De locatie, de wolken en het weer moet gunstig zijn. Gelukkig zijn daar een paar handige tools voor die je kans op succes flink vergroten.
Een goede timing is alles bij een zonsondergang fotograferen
Het belangrijkste bij het fotograferen van een zonsondergang is natuurlijk het weer en de locatie waar de zon onder gaat. Gelukkig zijn daar handige apps voor. Met de app Sun Surveyor kun je met de camera van je telefoon zien waar de zon op komt. Super handig! In deze video van fotograaf Arnoud van der Weerd zie je hoe je deze app kunt inzetten tijdens het fotograferen van de zonsopkomst.
Verder is het belangrijk om te weten of het goed weer is voor een mooie zonsopkomst. Daarvoor kun je de app Clear Outside gebruiken die veel informatie geeft over het weer. Bijvoorbeeld hoeveel bewolking er is maar ook of het gaat om hoge bewolking of lage bewolking. Deze app geeft dus veel meer informatie dan de standaard weerapps. In onderstaande video demonstreert Arnoud deze app.
Een goede voorbereiding is het halve werk
De voorbereiding van het fotograferen van een zonsondergang begint thuis. Doe inspiratie op via bijvoorbeeld Pinterest en Instagram of kijk eens op Google Afbeeldingen voor mooie locaties om de zonsondergang vast te leggen. Let wel goed op of het gaat om een zonsondergang of zonsopkomst. Anders kan het tegenvallen als je op de locatie komt en de zon net aan de andere kant staat. Ook gaat in de zomer de zon op een andere plek onder dan in de winter. Maar gelukkig kun je daarvoor de app Sun Surveyor gebruiken.
Let op de verandering van het licht
Het licht zal tijdens de zonsondergang behoorlijk veranderen. De kleuren kunnen intenser worden, en het contrast tussen licht en schaduw kan een bijzondere sfeer creëren. Pas je belichtingsinstellingen van je camera daarop aan. Vooral goed om op te letten wanneer je in de M-stand fotografeert.
Wees geduldig en blijf observeren
Neem de tijd om het moment in je op te nemen en te observeren hoe het licht zich ontwikkelt. Let op de beweging van wolken, de reflectie van de zon in het water, en andere elementen die je foto interessanter kunnen maken. Blijf alert op onverwachte wendingen in het landschap en wees klaar om die speciale momenten vast te leggen.
Vorig jaar gingen we de zonsopkomst fotograferen op de Posbank met ongeveer 15 clubleden van de Fotografie Community. In alle vroegte stonden we klaar om de zon op te zien komen. Vijftien statieven op een rij. Maar helaas viel het tegen. Het was net te bewolkt om de zon op te zien komen. Maar gelukkig werden we een half uurtje later alsnog getrakteerd op een mooie zonsopkomst. Soms is het een kwestie van even wachten. Het licht verandert namelijk ontzettend snel. In onderstaande foto’s zat een tijdverschil van ongeveer twintig minuten en de foto’s zien er totaal anders uit. Dit geldt natuurlijk ook voor een zonsondergang.
Experimenteer met composities
Probeer verschillende composities uit om de perfecte beeldhoek te vinden. Denk aan het gebruik van elementen in de voorgrond om diepte toe te voegen aan je foto, of speel met lijnen en patronen om het oog naar de zonsondergang te leiden. Durf creatief te zijn en denk buiten de gebaande paden voor unieke en artistieke opnamen.
Kom vaker terug naar dezelfde plek
Het leuke van een zonsondergang is dat er nooit eentje hetzelfde is. De wolken staan vaak net iets anders. En soms is het zelfs helemaal bewolkt. Ook zit er een verschil tussen winter en zomer. In de zomer gaat de zon op een andere plek onder dan in de winter en heb je dus totaal ander licht. Of overweeg eens een zonsopkomst te fotograferen waarbij de zon van een andere kant komt. Zo kun je vaker teruggaan naar dezelfde plek en toch steeds met nieuwe foto’s thuiskomen.
Geniet van het moment
Misschien wel het belangrijkste: geniet van het moment. Het fotograferen van de zonsondergang is niet alleen een kans om prachtige beelden vast te leggen, maar ook om te genieten van het spektakel van de natuur. Neem af en toe een moment om gewoon te genieten van de rust en schoonheid om je heen, zonder altijd door de zoeker van je camera te kijken. Deze momenten van rust en bezinning kunnen je helpen om een diepere verbinding met de zonsondergang te voelen en dat gevoel over te brengen in je foto’s.