Elke keer als je een foto maakt, leg je niet alleen het beeld vast. Je bewaart ook een schat aan informatie ín dat bestand. Informatie over je camera, instellingen, tijdstip, locatie, en nog veel meer. Die gegevens noem je metadata. Misschien heb je er weleens van gehoord, of misschien ben je ze per toeval tegengekomen toen je een foto opende in een bewerkingsprogramma.
Wat veel mensen niet weten, is hoe waardevol die metadata eigenlijk is. Als fotograaf kan het je helpen om ervan te leren, je workflow te stroomlijnen en zelfs om je auteursrecht te beschermen. In dit artikel vertel ik je alles wat jij moet weten over metadata: wat het is, wat je eraan hebt, hoe je het kunt bekijken en beheren.
Wat is metadata?
Metadata is simpel gezegd: data over data. In het geval van fotografie gaat het dus om gegevens over je foto, die in het fotobestand zelf worden opgeslagen. Dit gebeurt automatisch zodra je op de ontspanknop drukt. Je ziet het niet aan de buitenkant, maar het zit in je foto bestand. Zie het als een soort onzichtbaar notitieboekje dat meereist met je beeld.
De meeste metadata in foto’s is opgeslagen in een formaat dat EXIF (Exchangeable Image File Format) wordt genoemd. Daarnaast zijn er nog andere soorten metadata, zoals IPTC (voor informatie zoals copyright) en XMP (vaak gebruikt door bewerkingsprogramma’s zoals Lightroom).
Wat staat er allemaal in de metadata van een foto?
De metadata van een foto bevat vaak meer informatie dan je denkt. Hier zijn de belangrijkste categorieën:
Deze gegevens worden automatisch door je camera opgeslagen. Je hoeft er niks voor te doen. Handig, toch?
Locatiegegevens (GPS)
Als je camera of smartphone GPS-ondersteuning heeft, wordt ook de exacte locatie opgeslagen waar de foto is gemaakt. Dat kan variëren van coördinaten tot land en stad. Superhandig voor reisfotografie of als je je foto’s later wilt groeperen per locatie.
Wanneer de locatiegegevens worden opgeslagen in de metadata, kun je snel zien waar je de foto’s gemaakt hebt.
Dit is belangrijk als je je foto’s publiceert of verkoopt. Zo is het altijd duidelijk wie de maker is en wat de gebruiksvoorwaarden zijn.
Waarom is de metadata van een foto belangrijk?
Je denkt misschien: leuk, al die info, maar wat moet ik ermee? Nou, meer dan je denkt. Metadata kan je workflow verbeteren, je leren van je fouten, én je werk beschermen.
1. Leren van je eigen foto’s
Stel je voor: je maakt een schitterende landschapsfoto, maar je weet niet meer met welke instellingen. Dankzij de metadata kun je exact terugzien wat je deed. En ook bij minder geslaagde foto’s kun je leren door te kijken naar de sluitertijd, ISO of het diafragma. Metadata is je persoonlijke leerboek. Elke foto vertelt je wat werkte en wat beter kon.
2. Beter organiseren en terugvinden
In fotobeheerprogramma’s zoals Lightroom of Apple Foto’s kun je metadata gebruiken om te filteren en sorteren. Zo kun je bijvoorbeeld al je portretten met een 85mm-lens terugvinden, of alleen de foto’s die gemaakt zijn met een hoge ISO-waarde. Super handig als je duizenden foto’s beheert en snel iets specifieks zoekt.
3. Automatisch ordenen op locatie en datum
Met GPS-data en opnamedatum kun je je beelden chronologisch of geografisch sorteren. Ideaal voor reisverslagen of projecten over een bepaalde periode. Zo kun je snel foto’s terugvinden die je op een bepaalde locatie gemaakt hebt. Bijvoorbeeld je vakantiebestemming.
4. Auteursrecht en credits
Als je je naam en copyrightinformatie toevoegt aan de metadata, is je auteurschap altijd gekoppeld aan het beeld. Dat helpt bij het beschermen van je rechten en het correct toeschrijven van je werk. Let op: op sociale media of bij het uploaden naar websites wordt metadata soms automatisch verwijderd. Het blijft dus belangrijk om ook je naam elders te vermelden.
5. Samenwerken met andere fotografen of opdrachtgevers
In professionele workflows is metadata onmisbaar. Denk aan foto’s voor kranten of magazines: de redacteur wil weten wie de foto maakte, waar die is genomen en wanneer. Dankzij IPTC-tags kun je dat direct in de foto zelf stoppen.
Hoe bekijk je metadata van een foto?
Je hoeft geen techneut te zijn om metadata te bekijken. Er zijn verschillende manieren manieren:
Op je computer:
Rechtermuisklik op een foto > ‘Eigenschappen’ (Windows) > tabblad ‘Details’
Rechtermuisklik > ‘Toon info’ (Mac)
In fotobewerkingssoftware:
Adobe Lightroom (in het rechterpaneel onder ‘Metadata’)
Photoshop (Bestand > Bestandsinfo)
RAW Therapee, Darktable, Capture One: allemaal tonen ze EXIF en IPTC
Hieronder een schermafbeelding van jimple.com. Deze site geeft je alle metadata die er in je foto te vinden is. De site laat dus nog meer zien dan hieronder maar dan zou het een hele grote afbeelding worden.
Let op: als je je foto’s online plaatst, denk er dan aan dat er soms privacygevoelige informatie (zoals locatie) in de metadata zit. Je kunt dit vooraf verwijderen als je dat belangrijk vindt.
Metadata bewerken of toevoegen: hoe doe je dat?
Soms wil je extra informatie aan je foto toevoegen, zoals je naam, copyright of beschrijving. Dat kan op verschillende manieren:
In de camera: sommige camera’s laten je vooraf je naam of copyright invoeren via het menu.
Bij veel camera’s kun je direct bepaalde metadata toevoegen aan je foto’s. Bijvoorbeeld wie de fotograaf is.
Adobe Lightroom Classic: selecteer je foto, ga naar het metadata-paneel, en voeg info toe (zoals auteur, trefwoorden, copyright).
In Lightroom Classic kun je zelf de metadata aanvullen met extra informatie.
Bridge: handig voor batchbewerking – je kunt in één keer metadata aan honderden foto’s toevoegen.
ExifTool: een gratis tool voor wie diep in de data wil duiken (wat technischer).
De NIDF-norm: richtlijn voor professionele metadata
Als je als fotograaf je werk serieus neemt, zeker als je werkt voor opdrachtgevers, publicaties of archieven, dan is het belangrijk om niet alleen te vertrouwen op automatisch gegenereerde metadata. Juist de gegevens die je zélf toevoegt maken het verschil. Hiervoor bestaat in Nederland een handige richtlijn: de NIDF-norm.
De NIDF (Nederlandse Instituut voor Digitale Fotografie) heeft een document opgesteld waarin precies staat welke metadata je als fotograaf idealiter toevoegt aan je foto’s. Het doel: consistentie, vindbaarheid, en het beschermen van je auteursrechten.
Wat staat er in de NIDF-norm?
De NIDF-norm is vooral gericht op professionele fotografen, beeldbanken en instellingen die foto’s archiveren of publiceren. Het beschrijft onder andere welke velden je standaard zou moeten invullen, zoals:
Maker (jouw naam of bedrijfsnaam)
Copyrightvermelding
Contactgegevens (zoals e-mailadres of telefoonnummer)
Bestandsnaam en beschrijving
Datum van opname (indien niet automatisch correct)
Trefwoorden (keywords) – voor het doorzoekbaar maken van foto’s
Locatiegegevens (optioneel)
Door deze velden consequent in te vullen, wordt jouw foto altijd herleidbaar naar jou als maker. Dat is niet alleen handig voor archivering of samenwerking met redacties, maar ook voor je juridische bescherming bij gebruik door derden. Veel Nederlandse fotobureaus en mediahuizen hanteren de NIDF-norm als standaard bij het aanleveren van beelden. Het bespaart tijd én voorkomt misverstanden.
Kun je de metadata uit een foto verwijderen?
Ja, dat kan – en soms is dat ook verstandig. Bijvoorbeeld als je een foto online deelt en je niet wilt dat je GPS-gegevens zichtbaar zijn. Je kunt metadata verwijderen via:
Lightroom (bij export): vink aan welke metadata je wilt behouden of weglaten
Photoshop: via ‘Bestand > Opslaan voor web’ kun je metadata strippen
Windows/Mac: bij ‘Eigenschappen’ > ‘Details’ > ‘Eigenschappen en persoonlijke info verwijderen’
Handig voor privacy, maar doe het bewust: je gooit ook nuttige info weg.
Tot slot: metadata is je beste vriend achter de schermen
Het mooie van metadata is dat het altijd met je meereist, maar nooit in de weg zit. Het is een soort digitale geheugensteuntje, een leermeester en een digitale handtekening in één. Of je nu je eigen stijl wilt ontwikkelen, je foto’s wilt terugvinden, of je werk wilt beschermen. Metadata helpt je vooruit. Dus de volgende keer dat je een foto maakt: weet dat er meer wordt vastgelegd dan alleen het beeld.
Pjotr Schelling (1995) is een ervaren fotograaf en eigenaar van de fotoclub Fotografie Community. Afgestudeerd aan de Nederlandse Academie voor Beeldcreatie (2021), combineert hij zijn passie voor fotografie met een toewijding aan kennisdeling en inspiratie. Als professioneel fotograaf heeft hij meer dan honderd trouwreportages vastgelegd en zijn cursussen, gevolgd door meer dan 10.000 cursisten, worden beoordeeld met een 9,6. Via zijn blog, workshops en online bijeenkomsten inspireert Pjotr andere fotografen en deelt hij waardevolle inzichten in het vak.
