Macrofotografie is een unieke vorm van fotografie. Bij macrofotografie is het de uitdaging om minuscule onderwerpen die voor het blote oog nauwelijks waarneembaar zijn groot af te beelden op de foto. Je ziet details die je met het blote oog niet kunt zien. Macrofotografie is hartstikke uitdagend en levert bijzondere beelden op. Is het moeilijk? Dat valt best wel mee! Met deze macrofotografie tips maak jij de mooiste macrofoto’s.
Wat is macrofotografie?
Macrofotografie is een breed begrip. Vaak wordt het ook gebruikt voor close-up fotografie maar er zit een technisch verschil tussen de begrippen macrofotografie en close-up fotografie. Officieel spreek je van macrofotografie als de vergroting groter is dan 1:1. Dat wil zeggen dat je onderwerp op je beeldsensor groter is dan in werkelijkheid. Het gaat dan dus om extreme vergrotingen zoals in onderstaande foto.
Close-up foto’s zijn foto’s waarbij je een klein onderwerp flink vergroot, maar kleiner is op je beeldsensor dan in werkelijkheid. Een foto van een bloem is dus vaak een close-up foto maar wordt in de praktijk ook vaak een macro foto genoemd.
Laten we beginnen met de techniek en apparatuur die je nodig hebt. Nu zou je misschien denken dat macrofotografie moeilijk is. Dat je er een dure macrolens voor nodig hebt en een berg ervaring. Dat valt gelukkig reuze mee! Het klopt dat je met een macro lens de beste macro foto’s maakt. Een macro lens is speciaal ontworpen om van heel dichtbij scherp te kunnen stellen. De scherpstelafstand is vaak slechts enkele centimeters. Dat zal je met een gewone zoomlens of telelens niet lukken, omdat je beperkt wordt door de grotere scherpstelafstand. Daarnaast hebben sommige macro lenzen een vergrotingsfactor. Daarmee wordt je onderwerp nog eens extra uitvergroot zonder kwaliteitsverlies.
Een van de meest populaire macro lenzen door professionele macrofotografen zijn de lenzen Laowa. De 60 mm en 100 mm f2.8 2x Ultra Macro APO zijn een van de meest gewaardeerde macro lenzen. Deze lenzen hebben een vergrotingsfactor van 2x waardoor je onderwerp 2x groter op de foto zichtbaar is dan met een gewone macro lens. Doordat de objectieven geen scherpstelmotor hebben, kun je geen gebruik maken van de autofocus van je camera. Dat is geen probleem, want meestal heb je die niet nodig bij macrofotografie. Dat maakt macro lenzen betaalbaar zonder in te hoeven leveren op kwaliteit.
Macrofotografie met telelens
Mocht je de aanschaf van een macro lens een te grote stap vinden, dan zijn er gelukkig prima alternatieven. Zo kun je ook met een gewone zoomlens macro foto’s maken wanneer je een voorzetlens gebruikt. Bijvoorbeeld de Raynox DCR-250. Deze voorzetlens zorgt ervoor dat je met een zoom- of telelens toch dichtbij kunt scherpstellen. Ook handig wanneer je camera geen verwisselbaar objectief heeft zoals bij een bridgecamera. Een nadeel van het gebruiken van een voorzetlens is dat de beeldkwaliteit minder goed is dan bij een macro lens. Vooral in de hoeken van een foto zie je meer beeldfouten zoals aberraties en onscherpte.
Creatieve macrofotografie
Een van de grote voordelen van macrofotografie is dat je niet ver van huis hoeft om mooie beelden te maken. Zelfs thuis zijn er volop mogelijkheden, want je onderwerp hoeft niet groot te zijn. Denk bijvoorbeeld aan bloemen of kleine insecten in de tuin. Overigens is het een misvatting dat een foto haarscherp moet zijn of van een herkenbaar typisch macro-onderwerp. Je kunt ook de abstracte kant op gaan waarbij je de nadruk meer legt op vormen, kleuren en verhoudingen. Misschien is dat nog wel veel interessanter en je hebt minder snel een cliché foto van de perfecte bloem.
Fotografe Andrea Gulickx maakt abstracte macrobeelden waarbij je als kijker niet precies weet wat je ziet. Soms zitten er slechts herkenbare vormen in. Deze beelden maakt ze door gebruik te maken van extra hulpmiddelen om het beeld wat minder scherp en juist abstracter te maken. Dat doet ze door bijvoorbeeld boterhamzakjes voor haar lens te houden of door deze in te smeren met vaseline. Daarmee creëert ze een dromerig effect in haar macro foto’s. Ook maakt ze vaak gebruik van ‘buigbare’ Lensbaby objectieven. Daarmee is het mogelijk om zelf een bepaald deel van je foto scherp af te beelden en de gebieden om je onderwerp te vervagen. Ook wanneer ze op dezelfde afstand van je onderwerp bevinden. Het merk maakt ook extra hulpmiddelen voor abstracte macrofotografie zoals gekleurde filters en glaswerk voor speciale effecten.
Macrofotografie compositie
Welke compositie moet je kiezen als je een macro foto maakt? Op zich zijn daar geen richtlijnen voor. Je kunt dezelfde compositieregels gebruiken als bij andere vormen van fotografie. Als er slechts een onderwerp scherp is, is bijna altijd de centrale compositie het meest logisch. Je plaatst dan je onderwerp in het midden van de foto. Heb je meerdere onderwerpen of vormen in beeld? Dan kun je kijken of je de regel van derde kunt gebruiken.
Macrofotografie tips
Om goede macro foto’s te maken is een goede voorbereiding erg belangrijk. Het zijn vaak eenvoudige zaken die de kwaliteit van je macrofotografie flink omhoog krikken. Een fout die vaak wordt gemaakt, is dat mensen een erg groot diafragma instellen op hun camera. Het gevolg is dat er slechts enkele millimeters scherptediepte in de foto zit. Soms kan dat mooi zijn, maar als je bijvoorbeeld een vlinder als onderwerp hebt met prachtige vleugels, dan is het vaak mooi als de vleugels helemaal scherp zijn. Kies dan een kleiner diafragma zoals f/11. Doordat je dicht op je onderwerp zit, zal je nog steeds een rustige onscherpe achtergrond hebben maar is je onderwerp wel helemaal scherp.
Wanneer je in de zon fotografeert, heb je al snel last van harde schaduwen. Dat is eenvoudig op te lossen met een witte flitsparaplu. Dat is een speciale paraplu waar alleen diffuus licht doorheen gaat. Als je deze boven je onderwerp zet, voorkom je harde schaduwen zonder dat je onderwerp in het donker komt te staan. Met een gewone paraplu zou je namelijk een veel te lichte achtergrond krijgen doordat je achtergrond nog wel in de zon staat.
Macrofotografie is prachtig in combinatie met waterdruppels. De druppels geven een mooi effect op je onderwerp. Vaak zijn kleine druppels het mooist omdat je het beeld flink aan het vergroten bent. Met een plantenspuit kun je het onderwerp benevelen en dat geeft vaak mooie bolle druppels op je onderwerp.
Wanneer je een scherpe macro foto wil, is het verstandig om gebruik te maken van een statief. Daarmee is het makkelijker om je onderwerp scherp in beeld te brengen. De scherptediepte is vaak maar enkele centimeters, dus een kleine beweging van je camera zorgt er al snel voor dat je scherpte net voor of achter je onderwerp komt te liggen. Het statief zorgt ervoor dat je camera niet meer kan bewegen. Voor ‘snelle’ onderwerpen zoals libellen en vlinders, werkt een statief minder goed, omdat je dan wat sneller moet werken.
En de laatste macrofotografie tip, misschien wel een van de meest belangrijke tips, die vaak wordt vergeten: bekijk veel macro foto’s van andere fotografen. De grenzen van macrofotografie zijn bijna eindeloos. Er is veel meer mogelijk dan de standaard cliché beelden van bloemetjes, insecten en paddenstoelen. Je hoeft natuurlijk geen foto’s van andere fotografen na te maken maar als je je verdiept in het werk van anderen, krijg je meer inzicht in wat er mogelijk is. Veel succes met het maken van jouw macrofoto’s!